Аз қадим хонаводаҳо барои издивоҷи фарзандони худ масоилеро дар назар мегирифтанд ва ҳанӯз ҳам дар назар мегиранд. Ин масоил, ҳосили таҷрибаҳои хосси худашон ё таълимҳои фарҳанги ва иҷтимои буда аст. Ҳар хонавода, усул ва қонунҳои вижае дорад ва талош мекунад тибқи ин усул иқдом кунад.
Фароянди суннати издивоҷ, маъмулан бо хостгори расми ва хонаводаги шуруғ мешавад. Хонаводаҳо ҳамдигарро месанҷанд то бубинанд оё мутобиқ бо усул ва ҳанҷорҳои якдигар ҳастанд ё не. Дар сурате ки мутобиқат вуҷуд дошта бошад, аз духтару писар ҳам назархоҳи мекунанд ва агар ин ду ба издивоҷ ризоят доданд, бақияи корҳо иҷро мешавад. Ҳатто ҳануз ҳам дар бархе аз издивоҷҳои суннати дар ҳамон шаби хостгори маросими ақдкунон анҷом мешавад вале шакли имрӯзитари он, ин аст ки хонаводаҳо ба духтару писар фурсат медиҳанд то ҳамдигарро бештар бишиносанд ва дар тайи чанд ҷаласа гуфтугу тасмим бигиранд.
Издивоҷ ба шеваҳои мутафовит
Издивоҷҳои ғайри суннати аммо издивоҷҳои мутафовит бо расмҳо ва қарордодҳои хонаводаги ва фарҳанги ҳастанд. Масалан духтару писаре бо ҳамдигар ошно мешаванд, қарори издивоҷ мегузоранд ва муддатеро барои шинохти ҳамдигар сарф мекунанд ва баъд аз инки тасмими ниҳониро барои издивоҷ гирифтанд, хонаводаҳояшонро дар ҷараёни кор қарор медиҳанд. Як шакли дигар ҳам вуҷу дорад ки духтару писар бидуни ҳеҷ қасде барои издивоҷ вориди робитаҳои отифи мешаванд, ба ҳамдигар алоқаманд ва вобаста мешавад ва баъд тасмим ба издивоҷ мегиранд. Дар бархе маворид, ин ду асл омодаи издивоҷ нестанд аммо ба далели вобастагиҳое ки иҷод мешавад, издивоҷро иҷтинобнопазир мебинанд.
Дар шакли дигар, духтар ва писаре вориди робитаи отифи шуда ва баъд аз муддате ба далели эҳсоси тааҳҳуд ва масъулияте ки нисбат ба тарафи муқобил иҷод мешавад, тан ба издивоҷ медиҳанд бидуни инки омодаи издивоҷ бошанд ё воқеан якдигарро барои издивоҷ интихоб карда бошанд.
Дар издивоҷҳое аз ин қабил, тақрибан дар бештари мавориди замоне ки хонаводаҳо мутаваҷҷеҳи қасди издивоҷи фарзандашон мешаванд, ба хусус вақте мебинанд ӯ аз муддатҳо қабл ҳамсари худро интихоб карда аст, аслан вокуниши хубе нишон намедиҳанд. Вақте ҳам ки пофишори фарзандашонро мебинанд, ин буҳрон шадидтар мешавад аммо дар бештари маворид, ин ҷавони ошиқ ва тасмим гирифта дар зоҳир пирузи майдон аст ва хостаҳояшро ба миз менишонад, бе онки бидонад оё тасмими дурусте гирифта аст?
Издивоҷи хонаводагӣ
Дар издивоҷи хонаводаги фурсати таомул ва шинохти кофи аз тарафайн ба вуҷуд намоеяд. Шинохт аз хонаводаҳо вуҷуд дорад ва тарафайн дар як фазое аз пеш омода шуда барои издивоҷ қарор мегиранд.яъне маъмулан дар ин навъ издивоҷ, ҳаққи интихобро аз ҷавонон мегиранд. Вақте маворид ҷидди аст, хонаводаҳо ба сурати ҷабри мегуянд мо бо ҳамдигар ҳамоҳанг ҳастем ва табъан ду нафар дами бахт низ бояд ин ҳамоҳанги дошта бошанд. Бинобар ин афрод дар як фазои “бале бигу” қарор мегиранд. Яъне чун хонаводаҳо ҳамдигарро мешиносанд, шумо ҳам бояд балеро бигуӣ. Яксон будани чорчубҳои ду хонавода монанди суннатҳо ё мазҳабҳо боис мешавад тарафайн дар баҳси равоншиноси ва отифи дар як зиндагии тулони муддат, шинохти чандоне пайдо накунанд. Ҳамаи издивоҷ чорчубҳои хонаводаги нест. Бахши муҳимме аз он, масоили равоншиноси ва шинохтшиноси афрод аст. Мумкин аст дар ду се ҷаласа ошнои маҳдуд, ҷавонон, дағдағаҳои худро барои ҳамсари ояндаашон баён кунанд вале маъмулан ин ҳарфҳо дар ҳадди гуфтан боқи мемонад.
Беҳтарин шакли интихоби ҳамсар дар ҷомеа, омузиш додан ба ҷавонон аз синҳои поёни то бузурги аст ва баъд аз он, дар чорчуби урф ва шаръ, хонаводаҳо иҷоза диҳанд духтар ва писар муддате пеш аз издивоҷ ҳамдигарро бубинанд то ҳамдигарро бипазиранд.
Ошнои дар фазои интернет
Ошнои дар фазои интернет, самарае дар издивоҷи муваффақ надорад. Фазо, фазои шинохти воқеи нест ва афрод ба сурати мубҳам бо ҳамдигар ошно мешаванд. Таҷриба нишон медиҳад болои 90 дарсади ин издивоҷҳо бо мушкилоти зиёде мувоҷеҳ мешаванд ва усулан инҳо издивоҷҳои тулони муддат нахоҳад буд.
Беҳтарин шакли интихоби ҳамсар дар ҷомеа, омузиш додан ба ҷавонон аз синҳои поёни то бузурги аст ва баъд аз он, дар чорчуби урф ва шаръ, хонаводаҳо иҷоза диҳанд духтар ва писар муддате пеш аз издивоҷ ҳамдигарро бубинанд то ҳамдигарро бипазиранд.
Кадом издивоҷ муваффақтар аст?
Ҳанӯз ҳам хеле аз коршиносон бар ин боваранд ки издивоҷи суннати дар муқоиса бо издивоҷҳои имрӯзи, ба лиҳози таваҷҷҷуҳ ба ҳанҷорҳо ва қонунҳои хонаводаҳо, издивоҷи бо субот ва амнтаре маҳсуб мешавад аммо воқеият ин аст ки дар ингуна издивоҷҳо, ба бархе аз вижагиҳои фарди ду тараф издивоҷ масалан ба баъдҳои отифи, ҷинси, вижагиҳои шахсияти ва шеваҳои рафтори фард таваҷҷуҳи ҷандоне намешавад. Шояд ба ин далел ки ин вижагиҳо бар акси хусусиятҳои ҷисмони, хонаводаги ва сатҳи иҷтимои фарди тарафи муқобил, камтар малмус аст. Дар издивоҷҳои хеле суннати, маъмулан хонаводаҳо майл ба сабр кардан ва вақт гузоштан барои барраси хусусиятҳои фарди тарафи муқобил надоранд. Маъмулан хеле зуд тасмим мегиранд ва корро тамом мекунанд.
Як зарурати қави барои издивоҷ кардан, ниёз ба самимият ва робитаи пурбори отифи бо шарики зиндаги аст. Пас самимият ва робитаи ҳамроҳ бо ишқу муҳабат чизе нест ки ба осони ва ба фаровони қобили дастраси бошад. Ба иборати дигар агар дар гузашта издивоҷҳое бидуни ишқ, отифа ва самимияти ҷинси сурат мегирфит ва идома меёфт, имрӯз ин издивоҷҳо қатъан давоме нахоҳад дошт чаро ки барои ҷавонони имрӯз, ду поя ва сутуни муҳимми издивоҷ, самимияти ҷинси ва отифи аст ки бидуни он ҳеҷ издивоҷе устувор нахоҳад буд. Хеле аз ингуна издивоҷҳо, бештар ба далели кашишҳои шадиди отифи ва ҷинси сурат мегирад ва ба дигар шабоҳатҳо (ҳатто шабоҳат дар ниёзҳои отифи ва ҷинси) камтар таваҷҷуҳ мешавад. Мутаассифона кам нестанд завҷҳое ки бо монеъҳои душвори иҷтимои ва хонаводаги мубориза ва дар ниҳоят, бо иштиёқи фаровон издивоҷ мекунанд аммо баъд аз фурукаш кардани иштиёқи шадидашон, тоза мутаваҷҷеҳ мешаванд ки чиқадар бо ҳам мутафовитанд!
Дар издивоҷҳое ки дар он фақат ба усул ва шароит ва ҳанҷорҳои хонаводаги ва фарҳанги таваҷҷуҳ мешавад (он тар ки дар издивоҷҳои суннати мадди назар аст) ва ҳатто замоне ки ҷазобияти ҷинси ҳам мадди назар қарор мегирад, мумкин аст тасодуфан шабоҳати шахсияти, отифи, ҷинси ва рафтори вуҷуд дошта бошад ва вуҷуд надошта бошад бинобар ин бо таваҷҷуҳ ба тағири нигариш ва интизорҳои занон ва мардони имрӯзи, эҳтимоли инки чунин издивоҷе бо вуҷуди чорчубҳои дурусте ки дорад, натавонад ниёзҳои отифи ва ҷинсии завҷҳои имрӯзиро бароварда кунад, кам нест. Издивоҷҳои фақат суннати ки дар он шабоҳат, алоқа, ҷазобияти ҷинси ва робиати отифи тарафайн аҳамият надорад, имрӯз корои лозимро нахоҳад дошт. Дар натиҷа, бо таваҷҷуҳ ба ончи зикр шуд, ба назар мерасад дар издивоҷҳои имрӯзи таркибе аз издивоҷҳои суннати бо шеваҳои навин, натиҷаи беҳтаре дошта бошад. Яъне издивоҷ бар асоси ёфтаҳои навини илми ки рӯи шабоҳатҳои завҷу вижагиҳои муртабит бо ризояти заношӯи ва дар натиҷа, издивоҷи муваффақ таъкид мекунад ва илова бар он, таваҷҷуҳ ба усул, ҳанҷорҳо ва меъёрҳои фарди, хонаводаги ва фарҳангии ду тараф.