С. Маъниддин: Таъсири оёти Қуръони Карим
Асъад ибни Зурора ва Заквон ибни Қайс, ки аз тоифаи Хазраҷ ва аҳли Ясриб буданд[1] ба Макка омаданд. Дар ҳоле ки миёни тоифаи Авс ва Хазраҷ ҷанги тулонӣ буд ва муддатҳо шабу рӯз силоҳ бар замин намегузоштанд ва охирин ҷанги онҳо рӯзи Буғос[2] буд, ки дар он қабилаи Авс бар Хазраҷ ғолиб шуданд.
Ба хотири ҳамин Асъад ва Заквон ба Макка омаданд, то аз мардуми Макка паймоне бар зидди қабилаи Авс бигиранд. Онҳо ба хонаи Утба ибни Рабиа[3] ворид шуданд ва ҷараёнро барои ӯ гуфтанд.
Утба дар посух гуфт: Шаҳри мо аз шаҳри шумо дур аст. Махсусан гирифтории наве пайдо кардаем, ки моро хеле ба худ машғул кардааст.
Асъад пурсид: Чӣ гирифторӣ? Шумо, ки дар ҳарами амн зиндагӣ доред?
Утба гуфт: Марде дар миёни мо зуҳур карда, ки мегӯяд: Ман пайғамбар ва фиристодаи Худо ҳастам. Ӯ ақли моро ночиз мешуморад ва ба худоёни мо бад мегӯяд. Ҷавонони моро фосид ва ҷамъи моро пароканда намудааст.
Асъад пурсид: Ин мард чи нисбате ба шумо дорад?
Утба гуфт: Фарзанди Абдуллоҳ ибни Абдулмуталлиб ва иттифоқан аз хонаводаҳои шарифи мо аст.
Асъад ва Заквон дар фикр фуру рафтанд ва ба хотирашон омад, ки аз яҳудиёни Ясриб шунида буданд, ки ба ҳамин зудӣ паёмбаре дар Макка зуҳур мекунад ва ба Ясриб ҳиҷрат мекунад.
Асъад бо худ гуфт: Накунад ин ҳамон паёмбаре бошад, ки яҳуд хабарашро медоданд.
Сипас пурсид: Ӯ инак дар куҷост?
Утба гуфт: Ӯ ҳамакнун дар ҳиҷри Исмоил[4] дар канори хонаи Худо нишаста аст. Онҳо (паёмбар бо мусулмонон) дар даррае аз куҳ (дарраи Абӯтолиб падари ҳазрати Алӣ(к) ва амӯи Паёмбари Аъзам(с)) муҳосира ҳастанд ва фақат дар мавсими Ҳаҷ ва Умраи моҳи Раҷаб озодӣ доранд ва вориди ҷамъият мешаванд, вале ман ба ту тавсия мекунам, ки ба суханони ӯ гӯш надеҳ ва як калима бо ӯ сухан магӯ, ки ӯ соҳири тавоное аст.
Асъад рӯ ба Утба карду гуфт: Пас ман чӣ кор кунам? Муҳрим шудаам ва бояд ки тавофи Каъба кунам. Ту ба ман мегӯӣ ба ӯ наздик нашавам?
Утба гуфт: Миқдоре пахта ба гӯшҳоят бигузор, то суханони ӯро нашунавӣ.
Асъад вориди Масҷидулҳаром шуд, дар ҳоле ки ҳар ду гӯши худро бо пахта баста буд. Машғули тавофи хонаи Каъба шуд, дар ҳоле ки Паёмбар(с) бо ҷамъе аз Бани Ҳошим дар ҳиҷри Исмоил(а) дар канори хонаи Каъба нишаста буданд.
Асъад нигоҳе ба Паёмбар(с) кард ва бо суръат аз назди ӯ гузашт. Дар даври дуввуми тавоф бо худ гуфт: Ҳеҷ кас аҳмақтар аз ман нест. Чунин ҳодисаи муҳиме, ки дар Макка бар сари забонҳост ва ман аз он бехабар биравам ва қавми худро огоҳ накунам.
Аз ин рӯ пахтаҳоро аз гӯшҳояш берун кард ва дур андохт ва вақте ба пеши Паёмбар(с) расид рӯ ба рӯи ҳазрат истод ва пурсид: Моро ба чӣ чизе даъват мекунӣ?
Паёмбар(с) фармуд: Ба шаҳодати ба ягонагии Худо ва ин ки ман фиристодаи ӯям ва шуморо ба ин корҳо даъват мекунам ва сипас се ояти сураи муборакаи Анъом (оёти 151-153)-ро барояшон хонд.
Инак тарҷумаи мазмунии оёт.
Бигӯ: Биёед ончиро Парвардигоратон бар шумо ҳаром кардааст бароятон бихонам: Ин ки
- 1)Чизеро шарики Худо қарор надиҳед.
- 2)Ба падару модари худ эҳсон ва некӣ кунед.
- 3)Фарзандонатонро аз (тарси) фақр ва тангдастӣ накушед. Мо шумо ва онҳоро рӯзӣ медиҳем.
- 4)Наздики корҳои зишт ва қабеҳи ошкор ва ниҳон нашавед
- 5)Ҷонеро, ки Худованд муҳтарам шумурда накушед, магар ба ҳақ.
Ин чизҳое аст, ки Худованд шуморо ба он суфориш кардааст, то дарк кунед.[5]
- 6)Ба моли ятим ғайр аз беҳтарин сурат ва роҳ (барои ислоҳ) наздик нашавед, то ба ҳадди рушд бирасад.
- 7)Ва ҳаққи паймона ва вазнро одилона адо кунед. Ҳеҷ касро ҷуз ба миқдори тавоноӣ вазифа намедиҳем.
- 8)Вақте ки сухан мегӯед адолатро риоят намоед ҳатто агар дар мавриди наздикон (ва хешу таборатон) бошад.
- 9)Ба аҳди Худо вафо кунед ва онро нашиканед.
Ин чизе аст, ки Худованд шуморо ба он суфориш мекунад то ёдовар шавед.[6]
- 10)Ин роҳи мустақими ман аст. Аз он пайравӣ кунед ва аз роҳҳои мухталиф (ва инҳирофӣ) пайравӣ накунед, ки шуморо аз роҳи ҳақ дур месозад.
Ин чизе аст, ки Худованд шуморо ба он суфориш мекунад, то парҳезкор шавед.[7] (сураи Анъом/151-153)
.Ҳангоме ки Асъад ин суханони пурмаъно ва руҳпарварро, ки бо сиришт ва ҷонаш ошно буд шунид комилан тағйир кард ва фарёд зад: Гувоҳӣ медиҳам, ки маъбуде ғайр аз Худои мутаол нест ва ин ки дар ҳақиқат ту фиристодаи ӯ ҳастӣ.
Эй Расули Худо! Падару модарам фидои ту бод. Ман аз аҳли Ясриба аз тоифаи Хазраҷ ҳастам. Робитаи мо бо бародаронамон аз қабилаи Авс ба хотири ҷангҳои тулонӣ пора шудааст. Умедворем Худованд ба баракати ту ин пайванди порашударо дубора барқарор намояд.
Эй Расули Худо! Мо васфи туро аз тоифаи яҳуд шунида будем ва ҳамвора моро аз зуҳури ту башорат медоданд ва мо умедворем, ки шаҳри мо "ҳиҷратгоҳ"-и ту гардад, зеро яҳуд аз кутуби осмонии худ чунин ба мо хабар доданд. Шукр мекунам, ки Худо маро ба сӯи ту фиристод. Ба Худо қасам ҷуз барои бастани паймони ҷанге бар зидди душманон ба Макка наёмада будам, вале Худованл маро ба пирӯзии бузургтаре ноил кард.
Сипас рафиқи ӯ Заквон низ мусулмон шуд ва ҳар ду аз Паёмбари Худо(с) дархост карданд, ки мубаллиғе ҳамроҳи онҳо ба Ясриб бифиристад, то ба мардум Қуръони Карим таълим диҳад ва ба Ислом даъват кунад ва оташи ҷангҳо хомуш гардад.
Паёмбари Аъзам(с) Мусъаб ибни Умайрро ҳамроҳи онҳо ба Ясриб фиристод ва аз он замон пояҳои Ислом дар Ясриб гузошта шуд ва чеҳраи Ясриб дигаргун шуд.[8]
Шумо дар бархурд бо ҳаводис чигуна амал мекунед?
Оё шудааст, ки ба хотири сухани бархе ҳатто бо руҳияи хайрхоҳӣ гӯшҳои худро барои шунидани ҳарфи ҳақ бибандед?
Дигаронро аз забони дигарон мешиносед ё аз забони худашон?
Оё фикр кардед, ки ба хотири ин амал чӣ қадар ҳаққи дигарон аз байн меравад?
Аз ин ба баъд чӣ кор мехоҳед бикунед?
[1] Шаҳри Мадина то пеш аз ҳиҷрати Паёмбари Аъзам(с) Ясриб ном дошт. Баъд аз ҳиҷрати ҳазрат(с) онро Мадинатуннабӣ яъне шаҳри Паёмбар номиданд, ки баъдан фақат Мадина монд.
[3] Ӯ бобои модарии Муовия ибни Абӯсуфён ва яке аз бузургони мушрики Қурайш буд, ки дар ҷанги Бадр ба дасти бобаракати ҳазрати Ҳамза(р) кушта шуд.
[5] قُلْ تَعَالَوْاْ أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلَّا تُشرِْكُواْ بِهِ شَيًْا وَ بِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَنًا وَ لَا تَقْتُلُواْ أَوْلَادَكُم مِّنْ إِمْلَاقٍ نحَّْنُ نَرْزُقُكُمْ وَ إِيَّاهُمْ وَ لَا تَقْرَبُواْ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَ مَا بَطَنَ وَ لَا تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتىِ حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ذَالِكمُْ وَصَّئكُم بِهِ لَعَلَّكمُْ تَعْقِلُونَ(151)
[6] وَ لَا تَقْرَبُواْ مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتىِ هِىَ أَحْسَنُ حَتىَ يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُواْ الْكَيْلَ وَ الْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ لَا نُكلَِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا وَ إِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُواْ وَ لَوْ كَانَ ذَا قُرْبىَ وَ بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُواْ ذَالِكُمْ وَصَّئكُم بِهِ لَعَلَّكمُْ تَذَكَّرُونَ(152)