Моҳи Рамазон моҳи меҳмонии Худованди карим аст. Ҳар кас хӯдашро барои ин меҳмонӣ беҳтар омода карда бошад, аз хони гӯстардаи лутфу карами Илоҳӣ бештар баҳраманд хоҳад шуд. Ҳар кас дар ин меҳмонӣ муаддабтару оростатар бошад соҳибхона ба Ӯ лӯтфу навозиши бештар хоҳад дод.
Борҳо аз Паёмбари Худо, ҳазрати Муҳаммади Мустафо (с) пурсиданд, ки кадом шаби моҳи Рамазон шаби Қадр аст? Вале он бузӯргвор ҳаргиз шаби муайянеро ном набурдаанд. Фақат ҳаминро зикр намудаанд, ки
تَحَرَّوْا لَيْلَةَ الْقَدْرِ فِي الْعَشْرِ الْأَوَاخِرِ مِنْ رَمَضَانَ
«Шаби Қадрро дар шабҳои тоқи даҳаи охири моҳи Рамазон ҷустуҷӯ кунед».[1] Шояд ҳикмати номуайян будани ин шаб он бошад, ки рӯзадорон барои дарки он дар чанд шаби охири моҳи Рамазон шабзиндадорӣ кунанд ва раҳмату лутфи Худоро бештар ба даст оваранд.
Паёмбари Худо, ҳазрати Муҳаммади Мустафо(с) мефармоянд: «Дарҳои осмон дар шаби аввали моҳи мубораки Рамазон кушода мешавад ва то охирин шаби ин моҳ баста намешавад». Рамазон моҳи дуъову ибодат асту баҳори Қуръон. Рӯзадоронро дар ин моҳ хобашон ибодату нафасҳояшон тасбеҳ аст. Тамоми рӯзҳо ва лаҳза-лаҳзаҳои ин моҳ бофазилату бобаракат аст, аммо дар ин моҳ шабе вуҷӯд дорад, ки онро «қалби моҳи Рамазон гӯфтаанд ва он шаби Қадр(Лайлатулқадр) аст.
Расули акрам (с) дар даҳ рӯзи охири моҳи Рамазон ҷойгоҳи хоби хӯдро ҷамъ мекард ва дар масҷид ба ибодату эътикоф менишастанд.
Шаби Қадр шабе аст, ки дар тамоми сол ҳеҷ шабе ба бузӯргӣ ва фазилати он намерасад. Хусӯсиятҳои ин шабро, ки сабаби бузӯргӣ ва бобаракатии он шудааст, метавонем чунин ном барем:
- Қуръони карим дар ин шаб бар Паёмбари Худо (с) нозил шудааст.
«Инно анзалноҳу фи лайлатил Қадр».
Аммо гӯфта шудааст, ки тамоми китобҳои осмонӣ дар ҳамин шаб бар паёмбарон Худо нозил шудаанд.
- Ҳар амали хӯб ва тоъату ибодате, ки дар ин шаб анҷом шавад бо амал ва ибодати ҳазор моҳ (зиёда аз 83 сол)баробар аст.
«Лайлатул Қадри хайрун мин алфи шаҳр».
- Малоикаҳо ва Рӯҳ (Ҷабраил), ки аз малоики муқарраби илоҳӣ аст фурӯд меоянд ва бо хӯд хайру салому раҳмати Илоҳиро ҳамроҳ доранд ва то сӯбҳ ба назораи шабзиндадорон менишинанд.
«Таназзалул малоикату ва-р-рӯҳу фиҳо би изни раббиҳим мин кулли амр».
- Ин шаб аз аввал то охир салом аст, саломе аз ҷониби Худо ва фариштагон.
«Саломун ҳия ҳатто матлаъил фаҷр».
Ҳамаи рӯзадорони моҳи Рамазон хӯдро барои шабзиндадории ин шаб омода сохта, дар интизори он лаҳзашуморӣ мекунанд.
Дар ин шаб чӣкунем?
Вақте, ки шаби Қадр ин ҳама фазилату баракат дорад, инсони зирак аз ҳар лаҳзаҳои он барои расидан ба мақомҳои олӣ, пешрафтҳои мӯҳим ва бахшишу савоби илоҳӣ истифода ва талаб мекунад.
Барои шаби Қадр(Лайлатулқадр), ки шаби муайяншавии тақдир (тақсими ризқи яксола) аст, амалҳои фаровоне зикр шудааст, ки ҳар кадом фазилат ва ҳосили зиёде доранд:
- Ғӯсл.
Мӯстаҳаб аст, ки пас аз ғурӯби офтоб ғӯсл намоӣ.
- Хондани намоз.
Намози шаби Қадри Рамазон низ мисли намозҳои нафл хонда мешавад.
Метавонед, ки ду ракъат ва ё чаҳор ракъат ният карда намоз гӯзоред, вале сураи хоссе дар ин намоз таъйин нашудааст, ҳар сураеро, ки хонед, дурӯст мешавад. Яъне пас аз сураи “Фотиҳа” метавонед сураи “Ихлос” ва сураи “Қадр”-ро бихонед.
- Шабзиндадорӣ
Паёмбар (с) фармӯд: «Ҳар кас аз рӯи имон ва барои расидан ба савоби Илоҳӣ шаби Қадрро ба ибодат бигзоранд, гӯноҳони гӯзаштааш омӯрзида мешаванд».[2]
- Тавбаву истиғфор.
Аз сидқи дил аз гӯноҳҳои хӯд пушаймонӣ кунем ва аз Худо омӯрзиш биталабем, ки Ӯ бисёр тавбапазир аст:
Ин даргаҳи мо даргаҳи навмедӣ нест,
Сад бор агар тавба шикасти боз ой.
Дӯстони азиз! бетаваҷҷӯҳӣ ва саҳлангорӣ накунем, ки хасорат ва зарарро хӯдамон мекунем. Ин Худованде, ки ин ҳама гӯноҳ мекунем, боз мегӯяд агар биёӣ, ман мепазирам ва аз гӯноҳу лағзишат мегӯзарам мисл монандаш пайдо намешавад.
- Тафаккуру андеша кардан. (Яъне ман, ки ҳастам, аз куҷо омадам, ба куҷо меравам, Аллоҳ Таъоло (ҷ.ҷ.) аз ман чӣ мехоҳад ва ғайраҳо.)
- Тиловати Қуръон.
То метавонем ва ҳар андоза аз тавонамон бармеояд Қуръон бихонем, ки дилҳоро равшанӣ мебахшад.
Агар дилдодаи аҳли вафоӣ,
Агар аҳли сафои Мустафоӣ.
Биё то рӯзу шаб Қуръон бихонем,
Ки дил гирад зи нураш рӯшноӣ.
- Дуъо.
Дуъоҳои махсус дар ин шаб ривоят шудааст:“Аллоҳумма иннака афуввун каримун туҳиббул-афва, фаъфу аннӣ” – Худовандо, ту бахшанда ва карим ҳастӣ, афву бахшишро дӯст медорӣ, пас маро бубахш”(саҳеҳи Термизӣ).
Барои падару модар ва барои ҳамаи мӯъминон ба хусӯс мардӯми Фаластин дуъо кунем. Дуъо мағзи ибодат аст ва Худованд фақат ба хотири дуъо ва хостанамон ба мо назар мекунад. Ӯ хӯд фармудааст:
«Маро бо хостан ва дуъо бихонед, ман дуъои шуморо иҷобат мекунам».
Эй Худои поку беанбозу ёр,
Даст гиру узри моро во гузор.
Ёд деҳ моро суханҳои дақиқ,
То ба раҳм орад туро он, эй шафиқ.
Ҳам дуъо аз ту, иҷобат ҳам зи ту,
Эминӣ аз ту, муҳаббат ҳам зи ту.
Овардаанд, ки ҳазрати Фотима (рз) аҳли хонаи худро пешакӣ барои шаби Қадр омода мекарданд ва шаби Қадр ҳамаро бедор нигаҳ медоштанд ва ба онҳо каме ғизо медоданд, то хобашон набарад. Он ҳазрат фармӯдаанд: «Маҳрӯм ва бечора касе аст, ки аз хайри ин шаб маҳрӯм бимонад».
Аз Худованди бахшанда мехоҳем, то моро аз ҷумлаи бахшудагону рӯзадорони воқеъӣ бигардонад ва тавфиқи шабзиндадориву ибодату дуъоро дар шаби Қадр насибу рӯзии мо кунад.
Худоё чунон кун, ки поёни кор,
Ту хушнуд бошиву мо растагор.
[1] - Саҳеҳи Бухорӣ, ҳ. 2020
[2] -Саҳеҳи Бухорӣ, ҳ. 1951